درباره علم سنجی

علم‌سنجی گستره ای از دانش است که به بررسی ویژگیهای اطلاعات علمی پرداخته و بر مبنای داده های معتبر بین المللی تولیدات علمی کشورها، سازمان‌ها و افراد را مورد مطالعه، ارزیابی و مقایسه قرار می‌دهد. در علم سنجی از روش‌های آماری برای تعیین معیارهای رشد و توسعه علوم و تأثیرات آن در جوامع مختلف بشری استفاده می‌شود.

این روش در روسیه شوروی پدید آمد و در کشورهای اروپای شرقی بویژه مجارستان برای اندازه‌گیری علوم در سطوح ملی و بین‌المللی استفاده شد.در ایران، بحث تولید علم برای نخستین بار در کشور در سال ۱۳۶۵ در دانشگاه تهران مطرح شد، اما در آن زمان در حد یک واژه باقی ماند و فقط خمیرمایه‌ی اولیه آن شکل گرفت. در سال‌های ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۳، دانشگاه تهران اعلام کرد به نویسندگانی که مقاله‌های آن‌ها در مجله‌های بین‌المللی معتبر نظیر «آی‌اس‌آی»، چاپ شود، جوایز قابل ملاحظه‌ای اهدا خواهد کرد. این نخستین گام برای اقدامی جدی در زمینه‌ی تولید علم در ایران بود. امروزه دنیا توسعه دانش مدار را دنبال می کند و در راستای این هدف در کشورهای توسعه یافته، علم سنجی به عنوان یکی از رایج ترین شاخص های ارزیابی فعالیتهای علمی هر کشور مطرح است.

انتشار مداوم شاخص‌های علم سنجی که توصیف‌کننده پژوهش در اجتماعات مختلف علمی است می‌تواند عنصری مفید و کارآمد برای مدیریت تحقیق و سیاستگذاری و چگونگی تخصیص بودجه و امکانات در علوم باشد. ارزشیابی کمی علوم که منجر به باروری و توسعه می‌شود می‌تواند کمک بزرگی برای مسئولان و برنامه ریزان باشد تا آن‌ها بتوانند با هزینه کمتر بیشترین استفاده را از منابع مالی و انسانی برده و در بهینه‌سازی ساختار اقتصادی ـ اجتماعی کشور مؤثر باشند.

در این راستا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هر ساله دانشگاه های علم پزشکی را به لحاظ کیفیت آموزشی و پژوهشی رتبه بندی می نماید. رتبه کسب شده توسط هر دانشگاه نشان دهنده سطح توانمندی های علمی دانشگاه مذکور می­باشد. در رتبه بندی دانشگاه های علوم پزشکی معیارهای متفاوتی مورد توجه قرار می گیرد، از جمله معیارهای رتبه بندی­، توجه به فعالیت­های آموزشی و پژوهشی و بروندادهای علمی اعضای هیأت علمی می باشد.

واحد علم‌سنجی دانشگاه علوم پزشکی هوشمند نیز در بهمن ماه سال 1398 در حوزه معاونت امور دانشگاهی دانشگاه آغاز به کار نمود. این واحد بر آن است تا از طریق بررسی و ارزشیابی مستمر تولیدات علمی دانشگاه، و سایر واحدهای تابعه و طراحی مداخلات لازم در راستای سیاست ارتقا کمی و کیفی تولیدات علمی و اعتلای جایگاه علمی دانشگاه و کشور گام بردارد.